In dit verslag zult u lezen over vrijheid. Allereerst proberen we zelf uit te leggen wat vrijheid is, daarna, als u verder leest, hebben we ons interview met Daniel uitgeschreven. Daniel is een vluchteling. Hij komt uit Eritrea en is gevlucht voor het geweld in zijn thuisland. Iemand die weet hoe het is om geen vrijheid te hebben kan ons dus beter uitleggen wat vrijheid is en wat het betekent.
Vrijheid
Vrijheid is een waanzinnig breed begrip. Om vrijheid uit te leggen, moet je het dus eerst opdelen in de verschillende “vrijheden”. In de verlichting was de filosoof Kant een van de eerste die diep in ging op het begrip vrijheid. Hij onderscheidde het begrip vrijheid in twee begrippen. Handelsvrijheid en natuurlijke vrijheid. Het eerste begrip spreekt voor zich. Het vrij mogen handelen tussen verschillende partijen; landen of personen bijvoorbeeld. Het tweede begrip gaat over de vrijheid in keuzes die mensen krijgen in hun eigen leven. Het is de vrijheid om het leven zoveel als het kan zelf vorm te geven. In vele mensenrechtenorganisaties staat het begrip vrijheid centraal.
De essentie van vrijheid is dat je niet gehinderd wordt om te zeggen en doen wat je wilt. Vrijheid kan dus worden belemmerd door een vorm van autoriteit.
Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
In de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens staat in artikel 1: ‘Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren.’ En in artikel 2: ‘Een ieder heeft aanspraak op alle rechten en vrijheden die in deze Verklaring zijn opgesomd, zonder onderscheid naar ras, kleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, eigendom, geboorte of andere status.’ Vrijheid is dus het uitgangspunt, inperking ervan is de uitzondering. (aldus Amnesty international-🡪 bron: de site van Amnesty)
Beperkingen aan vrijheid
Er zijn ook beperkingen aan vrijheid. Zo zijn wij samen met andere ervan overtuigd dat ondanks de vrijheid die je hebt je die niet altijd maar moet “gebruiken”. Als jouw vrijheid andermans vrijheid hindert, telt het niet meer als je eigen vrijheid. Ook bij bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting zijn er beperkingen. Als jouw vrijheid weer oproept tot haat en geweld telt het ook niet meer als een vrijheidsrecht van jou.
Wij, mensen in Nederland en andere westerse landen, staan niet altijd meer stil bij hoeveel vrijheid wij eigenlijk hebben. Daarom is het goed om te praten met mensen die weten hoe het is om een tijdje of voor langere tijd niet het privilege vrijheid te hebben.
Ons interview:
Hier volgt ons interview, we hebben niet alle vragen en antwoorden in ons verslag verwerkt, maar we proberen het belangrijkste/interessantste eruit te halen.
De vraag is steeds vetgedrukt en het antwoord van Daniel staat cursief.
Zou je jezelf even kort kunnen voorstellen?
Ja, natuurlijk. Ik ben Daniel. Ik kom uit Eritrea en ben gevlucht voor het geweld daar. Ik ben nu een enkele jaren in Nederland. Ik werk vijf dagen per week in een vleesfabriek daarnaast volg ik een opleiding voor loodgieter. Ik heb sinds kort mijn eigen huisje, een studio. De huur kan ik zelf betalen, dus zonder uitkering of subsidie van de overheid.
Wat was voor jou de druppel; het moment dat je besloot je thuis achter je te laten?
Ik had niet per se één moment. Je ervaart in zo’n land als Eritrea al lang gevaar en iedereen daar heeft wel eens nagedacht om weg te gaan. Wel wist ik dat als ik 18 ben en ik ben klaar met school dat ik zou worden opgeroepen voor het leger. Waarschijnlijk kom je daar nooit meer weg, dat is geen toekomst.
Hoe moeten wij dat voorstellen: je eigen geboortestad verlaten. Sprak je er met vrienden over of zelfs met familie?
Het is heel lastig voor te stellen maar als je als enige toekomst je leven lang soldaat zijn is ga je er wel over nadenken. Het was moeilijk. Mijn broer was al gevlucht. Ik was dus niet de eerste. Mijn beide ouders wilden sowieso blijven maar ik kon er wel over praten met mijn ouders, met mijn vrienden niet. Tijdens het vluchten heb ik ook veel contact gehouden met mijn familie, vooral met mijn vader.
Wat was het moeilijkste punt van je reis naar Europa?
Het was heel moeilijk in Ethiopië. Ik zat helemaal in me eentje in het zuiden, zonder bekenden. Ik belde met mijn familie. Ik wachtte alleen maar. Ik vroeg mijn vader via de telefoon om hulp. Elke dag belde ik met mijn vader. Ik ben er doorheen gekomen door mezelf weer te laten weten waarom ik dit deed. Ik wil zelfstandig zijn, niet afhankelijk. Ik ben 25 jaar, ik moet gewoon door naar Europa.
Daniel is aangekomen in Italië. Met de boot kwam hij aan in Italië. Hij vertelt dat hij er nog niet was. Europa betekende niet iets speciaals. Hij was nog steeds onderweg; naar Nederland.
Toen hij Nederland bereikte heeft hij ander half jaar lang op 8 verschillende plekken gezeten, in AZC’s. Na zes maanden kreeg hij al een verblijfsvergunning. Zo kon hij al snel beginnen aan zijn inburgeringscursus.
Wat heeft de reis bij elkaar gekost (financieel gezien)?
Finn gokte veel te laag, nadat Daniel vertelde dat hij in het leger 10$ per maand zou verdienen, gokte Finn dat de hele reis dan 200$ zou kosten.
Tienduizend euro, bijna dan. Het is heel duur om naar Europa te komen, zelfs al loop je veel en ga je met de boot en vlieg je niet. Smokkelaars vragen heel veel geld voor vervoer.
Ik vroeg geld tijdens de reis aan mijn vader, nu kan ik met mijn eigen baan geld terug sturen.
De laatste zin kwam niet makkelijk uit Daniel. Het leek alsof hij zich schaamde dat hij nu geld terug stuurde naar zijn familie.
Wat deed je toen je eindelijk aankwam in Nederland?
Heel blij, heel erg blij. Ik kocht gelijk een treinkaartje naar Ter Apel; om een verblijfsvergunning aan te vragen.
Ik belde met mijn familie om het goede nieuws te vertellen. Ze waren erg blij voor mij.
Wat is nou typisch Nederlands? (los van klompen etc.)
Mensen zijn heel erg direct.
Je vertelt over dat je nu je eigen huis hebt, een baan en een opleiding. Wat is de sleutel naar succes als vluchteling?
Je instelling. Dat is het allerbelangrijkst. Het is wel raar geregeld hier, als je de hele dag slaapt krijg je evenveel geld als ik nu verdien met vijf dagen in de week werken. Dat snap ik niet. Gelukkig heb ik een mooie toekomst met mijn loodgietersopleiding.
De maatschappelijk begeleider van Daniel vertelt dat de mannen het vaak beter doen dan de vrouwelijke vluchtelingen. Waar dat aan ligt zijn we proberen achter te komen. Zeker weten doen we het allemaal niet. Het kan zijn dat de vrouwen in de cultuur van de landen waar ze vandaan komen niet hoeven te werken en vooral moeten letten om de zaken binnenshuis. De man regelt het en zijn dus ook niet anders opgevoed. De man daarentegen heeft van af jongs af aan geleerd dat hij moet leren zorgen voor zijn toekomstige vrouw en kinderen.
Nawoord
We hebben echt heel erg veel geleerd van dit project. We zijn ook echt verrast; onze verwachting was velen malen minder leerzaam dan het bleek te zijn. De afgelopen weken hebben we zoveel geleerd, ook zonder het interview hebben we veel geleerd maar het interview met Daniel was wel heel speciaal en waanzinnig leerzaam. We leren wel dat oorlog en vluchten vandaag de dag voor sommige mensen nog heel normaal is en hoe heftig het kan zijn maar dat drong bij ons pas echt tot ons door toen we het persoonlijke verhaal van Daniel mochten horen. Daarvoor zijn wij Daniel heel erg dankbaar. Wat in dit verslag staat is pas een klein deel van ons hele gesprek. We hebben selectief dingen uit ons interview gehaald voor het verslag maar zelf hebben we nog veel meer antwoorden gekregen. We hoop dat het lezen van het verslag u ook heel veel leert. Als het ook maar een deel, groot of klein, is wat ons betreft het verslag een succes.
Interview: Finn en Sem
Foto: Edward Draijer | EGD Fotografie | www.egdfotografie.nl
