Wij, Alexia en Nola, zijn via school in contact gekomen met het project levende getuigenissen en zijn gekoppeld aan Said, uit Syrië, om hem te interviewen. We hadden met hem afgesproken in een cafeetje in Haarlem en zijn zo beetje bij beetje meer te weten gekomen over zijn leven en de Syrische burgeroorlog te weten te komen.
Uit welk deel van Syrië kom je?
Ik kom uit de hoofdstad Damascus, mijn familie komt voor zover ik het weet allemaal uit Damascus. Ik kom uit het zuidelijke deel van Damascus: “Midan”.
Was er oorlog in Damascus toen jij daar nog woonde?
Ja de oorlog begon in 2011, in 2012 kwamen de rebellen naar ons gebied (Midan, Zuid-Damascus), zij bleven daar een week, tien dagen. Toen kwam het leger en werd een groot deel van mijn wijk kapotgemaakt, ook mijn huis. Ik en mijn familie moesten toen ergens anders gaan wonen.
Woon je ook met je familie tot je ouder bent?
Ja.
Want wanneer komt de leeftijd tot je uit huis gaat?
Tot je gaat trouwen, dan ga je met iemand anders wonen. Maar als je een groot huis hebt blijf je met je ook met jouw ouders. In Syrië is er geen sociale zekerheid dus iedereen zorgt voor zijn eigen familie.
Dat was dus in 2012. Dat eindigde in de zomer 2012. Daarna na drie maanden, in het begin van 2013 konden wij ons huis herbouwen.
De situatie was dus weer rustig?
Ja, in dat deel wel, maar toen was 80 procent van Syrië in handen van de rebellen.
Waarom moest je vluchten?
Ik moest naar het leger, naar het Syrisch leger en dat wilde ik niet. Ik had geen zin om het leger in te gaan en ik was het niet eens met de regering. Kijk, als je kijkt naar een actiefilm dan klinkt dat altijd een beetje spannend, heldhaftig. Dat is bullshit. Als je een dode man of een dood kind ziet dan is dat alles weg. En dat heb ik meegemaakt. Ik heb gewoon dode mensen gezien. En ja, ik heb daar slechte ervaringen mee. Ik dacht: Daar doe ik niet aan mee.
Hoe ben je hier in Nederland terechtgekomen?
Het was niet het plan om naar Nederland te komen. Ik wilde gewoon niet in het leger. Ik ben met de boot in Griekenland terecht gekomen. Wij kregen daar een papier dat wij vluchtelingen waren en daarna ging ik naar Macedonië, vervolgens
Servië, daarna van Hongarije naar Wenen, München, naar Brussel en toen naar hier. Het heeft bijna 1 maand geduurd. Ik was eerst met een paar vrienden en ben daarna alleen doorgereisd. Ik heb bij een Nederlands gezin voor 6 maanden gewoond en toen heb ik een huis in Nederland toebedeeld gekregen.
Mis je Syrië?
Ik heb mijn hele in Damascus gewoond dus Syrië ken ik niet heel goed, Syrië is erg groot. Maar Damascus mis ik wel heel erg.
Wat mis je dan het meeste uit Syrië?
Eten! Heb je hier geen goede Syrische restaurants dan? Jawel maar wat jouw moeder kookt is altijd het lekkerste. Wat vind je van het Nederlands eten? Nou
het is niet heel divers.
Heb je nog contact met je familie in Syrië?
Ja dat is heel makkelijk, via Whatsapp.
Heb je ook broers die in het leger moesten?
Ja ik heb 1 broer, hij is gevlucht naar Libanon, hij wilde geen nieuwe taal leren. Hij is eerder gevlucht.
Uit wat voor gezin kwam je?
Ik heb een broer en een zus. Wij waren niet heel arm, we hadden altijd eten maar hadden bijvoorbeeld geen auto, dat had de middenklasse wel. We zijn ook nooit op vakantie geweest als familie. Ik ben zelf maar 2/3 keer voordat ik vluchtte uit Damascus geweest in mijn leven.
Wat vind je grootste verschil tussen Nederland en Syrië?
Ik merk dat mensen hier elkaar goede dingen gunnen en mensen overleggen veel dus er is geen ‘baas en rest’. Het is wel heel liberaal. Dat kost soms meer tijd als je aan het werk bent, het is makkelijker als iemand met een wil iemand vertelt wat te doen.
In Syrië zijn wij een monoculturele samenleving maar we zijn niet de enige! Er zijn ook de Koerden en dat is erg gescheiden. Hier in Nederland is dat niet het geval. Voor de oorlog had ik wel Koerdische vrienden maar toen de oorlog uitbrak trok iedereen zich terug en ging iedereen alleen met hun eigen mensen om.
Voel je je hier thuis?
Thuis voelen is een groot woord maar vorig jaar ben ik 3 weken in Frankrijk geweest en de laatste week dacht ik wel: ‘Oh shit, ik mis Amsterdam’. Maar ik zie mezelf hier niet voor de rest van mijn leven wonen, nee.
Wat vind je van het Nederlandse vluchtelingenbeleid?
Het kan beter, het proces duurt lang. Ik kwam eerst in aanmerking als vluchteling in Eindhoven. Daarna ging ik naar ter Apel, toen naar Utrecht, daarna terug naar ter Apel en naar Zaandam, toen naar een andere plek in Zaandam en daarna naar Arnhem, Doetinchem, Den Helder en uiteindelijk naar Amsterdam waar ik nu woon. Op die manier kan je geen netwerk opbouwen en geen cursussen volgen. Waarom? Ik woonde soms in de kamer 8 of 12 mensen.
Hoe heb jij dan zo goed Nederlands geleerd?
Ik vind een taal oppakken niet zo moeilijk. Ik heb dus bij een Nederlands gezin gewoond. Daarnaast studeerde ik Nederlands aan de UvA. Toen kwam op een dag mijn lerares naar mij toe om te vertellen dat de gemeente Amsterdam een baan te bieden had. Uiteindelijk ben ik naar de informatiemiddag geweest en heb ik twee sollicitaties gedaan.
Is het voor jou dan ook belangrijk om contact met andere Syriërs te hebben?
Ja dat hangt af van wie. Haha. Nee ik zoek ze niet op. In mijn werk nu zit ik nu met zeven andere statushouders in een statushouders trainee poule. De meeste daarvan komen uit Syrië en daar heb ik twee goede vrienden. Maar ik heb me ingeschreven voor een scholarship bij de Haagse hogeschool, voor een master MBA. Daarna wil ik als dat gaat lukken in de publieke sector blijven werken. Want daar kun je wel een impact hebben, wanneer je je bewust bent van de verschillende culturen.
Wat voor werk deed je in Syrië, wat voor opleiding?
Nou ten eerste hebben wij in Syrië een ander educatiesysteem. Eerst de basisschool, dan de middelbare school en dan doe je een Bachelor en dan ga je naar de universiteit of naar de hbo/wo/mbo. In Syrië leerden wij meer qua hoeveelheid maar we leerden niet om te analyseren en zelf te denken. Als je vrij gaat denken ga je ook nadenken over waarom we deze president of staatsvorm hebben. Onze examens bestonden uit een enorme hoeveelheid stof die je moest leren. Woord voor woord.
Zelf heb ik Franse cultuur en literatuur gestudeerd. Dat was vier jaar, ik heb er vijf jaar over gedaan. Aan het eind van mijn studie aan de universiteit brak de oorlog uit. Ik bleef studeren want als je studeert hoef je niet in het leger. Ik heb me ingeschreven voor een master vertalen: Frans -> Arabisch. Na het tweede jaar dacht ik, ik blijf in de master, ik ga mijn studie niet afronden. Toen kwam er een nieuwe beslissing van de regering. Dat er meer soldaten nodig waren. Wie al meer dan vier jaar in hun studie bezig was, moest uiteindelijk naar het leger. Ik kreeg dus een brief dat ik in 2016 naar het leger moest. Toen ben ik gevlucht. Door mijn studie had ik natuurlijk wel een beetje een beeld over Europa.
Voel je je wel eens bevooroordeeld?
Ik ga jullie wat vertellen over positieve discriminatie, bijvoorbeeld ik ben 3.5 jaar in Nederland en jullie zeiden net dat ik zo goed Nederlands spreek en dat vind raar.. De verwachtingen van Nederlanders zijn minder voor vluchtelingen.
Voelde je je in Syrië nog vrij om dingen te doen of kon je niets meer?
Ja, was is vrijheid eigenlijk? Het was eigenlijk hetzelfde, er was niet echt iets veranderd. Wij zijn ook gewend dat er vanaf het jaar 1950 altijd een dictator was.
Voel je je in Nederland dan wel vrij?
Ja natuurlijk wel. Kijk ik kan hier iemand whatsappen en zeggen wat ik wil. Daar werd je opgepakt als je iets beledigends zei over de president. De zoon van de neef van mijn vader werd opgepakt voor een facebookpost en we weten nog steeds niet waar hij is. Met je familie kon dat wel voorzichtig maar niet met een te hoge stem. Er is altijd iemand die het kan doorvertellen. Ik vertrouwde alleen goede vrienden en familie.
Waarom heb je meegedaan aan dit project?
Ik vind het leuk om aan jullie generatie dit te vertellen. Veel Nederlanders hebben nooit contact met buitenlanders van een andere cultuur en zo hebben jullie de kans om dit wel te doen. En waarom hebben jullie meegedaan?
Tot slot
Wij willen Said ten eerste heel erg bedanken dat hij mee wilde doen aan dit project, we zijn erg dankbaar dat hij zijn verhaal met ons wilde delen en om nog even terug te komen op zijn laatste vraag… wij vinden het interessant om ook eens de andere kant van het verhaal te horen. Je leest in de krant wel over wat er allemaal gebeurt maar hoort nooit verhalen van mensen die dat mee hebben gemaakt. We vinden het belangrijk dat het ook eens gehoord wordt over hoe het nou is om zoiets mee te maken. Daarnaast, hoe vaak krijg je eigenlijk de kans om iemand te ontmoeten die van zo dichtbij zo iets heeft meegemaakt? Wij waren ontzettend nieuwsgierig om zo’n mooi en interessant verhaal van een ooggetuige te horen.
Interview: Alexia en Nola